Έγκλημα και Τιμωρία: το κλασικό έργο του Ντοστογιέφσκι
Έγκλημα και Τιμωρία: μυθιστόρημα του 1866 θεωρείται από πολλούς το αριστούργημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Σε αυτό το βιβλίο ο Ντοστογιέφσκι καταπιάστηκε με ύψιστα ηθικά διλλήματα και τα ανέλυσε σε μεγάλο βάθος, παρασύροντας τον αναγνώστη στον σκοτεινό λαβύρινθο μιας αλλοτριωμένης ψυχής.
Συγκεκριμένα, το εν λόγω μυθιστόρημα αναφέρεται σε έναν φοιτητή Νομικής τον Ρασκόλνικωφ, ο οποίος έγινε δολοφόνος διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική αδικία και καταγγέλοντάς την, προβληματίζεται αν σε τελευταία ανάλυση είναι ο ίδιος εγκληματίας, τη στιγμή που όσοι κάνουν τους πολέμους ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους σε όλο τον κόσμο. Η ψυχολογική ανάλυση του ήρωα από το μεγάλο Ρώσο συγγραφέα δίνει στο έργο βάθος και ο προβληματισμός του το καθιστά διαχρονικό. Με το «Έγκλημα και τιμωρία» ο συγγραφέας θέτει ενώπιόν μας το υπαρξιακό πρόβλημα.
Ο Ρασκόλνικωφ είναι ένας φτωχός φοιτητής, που αναλαμβάνει ενεργό δράση να εξαλείψει την πηγή του κακού, δηλαδή, την Αλιόνα- μια γριά τοκογλύφο. Ο Ρασκόλνικωφ, επιδιώκει να νικήσει το κακό και την οικονομική εκμετάλλευση , που συγκεντρώνονται στο πρόσωπο της Αλιόνας με ένα μεγαλύτερο κακό τον φόνο της. Απώτατος στόχος του ήρωα είναι το γενικό καλό, σκοτώνοντας την κακιά εξασφαλείζεται το γενικό καλό.
« Με μια μονάχα ζωή, θα σωθούν χιλιάδες άλλες ζωές από το τέλμα και την αποσύνθεση. Δίνεις ένα μόνον νεκρό και κερδίζεις χιλιάδες ζωές - ζήτημα δηλαδή καθαρής αριθμητικής.'Άλλωστε, τί σημασία μπορεί να έχει στην κοινή ζυγαριά η ζωή αυτής της φθισικιάς, ηλίθιας και κακιάς γριάς»
Ακόμη, είναι γεγονός, πως στο έργο του Ντοστογιέφσκι παίρνει σαφή ιδεολογική θέση στα κοινωνικά προβλήματα και κατ’επέκτασην πολιτικές προεκτάσεις, αφού στηλιτεύει την κοινωνική εκμετάλλευση. Ο φόνος της αδίστακτης Αλιόνας σηματοδοτεί για τον Ρασκόλνικωφ το μοίρασμα της περιουσίας της στους αδύναμους, άρα προσφορά στο κοινωνικό σύνολο που σημαίνει ότι ο εκ προμελέτης φόνος μπορεί να δικαιολογηθεί ηθικά και κοινωνικά.
Ο Ρασκόλνικωφ φέρει μέσα του στοιχεία διπλής προσωπικότητας. . Ο Ρασκόλνικωφ αναμετριέται με τον εαυτό του για να αποδείξει ότι δεν είναι μια «ψείρα», όπως οι κοινοί άνθρωποι του πλήθους, αλλά ένας Ναπολέοντας, που καταπατά χωρίς συνέπεια τους υπάρχοντες νόμους, εγκαθιδρύοντας τους δικούς του κι έχοντας το δικαίωμα να συντρίψει άλλες ανθρώπινες «ψείρες». Ωστόσο, στην πορεία καταρρέει, καθώς προδίδεται από τον ίδιο του τον εαυτό. Σ’ αυτήν την αυτοκαταστροφική του πορεία και βιώνοντας την απόλυτη εσωτερική διάλυση και την έσχατη αποξένωση από την κοινότητα, ο Ρασκόλνικωφ έχει το ευτύχημα να συναντήσει τη Σόνια και κάπως έτσι θα αρχίζει να αλλάζει ματιά στα πράγματα.
Το Έγκλημα και η Τιμωρία είναι ένα βιβλίο που έχει ανέβει στο θέατρο πολλές φορές και στην Ελλάδα, αλλά έχει γίνει και ταινία.
